Mụn trứng cá đông y gọi là Thanh xuân đậu, phần nhiều gây ra do lỗ chân lông bị nhiễm khuẩn. Ngoài ra tuyến bã nhờn phân tiết quá thịnh cũng là một trong những nguyên nhân gây mụn… Nguyên nhân gây mụn trứng cá, mụn cám là do phế nhiệt mà phải phong, cộng thêm khí huyết không hòa mà gây ra. Tuy không phải đại bệnh nhưng những nam sinh, kiều nữ nếu bị bệnh này sẽ ảnh hưởng lớn về phong thái (mất tự tin trong giao tiếp).
Mụn trứng cá thông thường có 2 dạng, tùy dạng bệnh mà dùng bài thuốc thích hợp.
- Dạng tỳ vị ẩm nhiệt: Mụn mẩn màu đỏ hoặc hơi đỏ, lúc ban đầu mụn nổi ít, dần dần tăng nhiều, mụn nổi đầu đen, có thể lặn ra chất như bã phấn, thường gặp ở người có cơ địa da nhờn. Đây là loại hình thường gặp nhất, thường có hiện tượng khô miệng, táo bón, lưỡi đỏ,nên cách chữa là thanh tiết dịch vị trong trường vị.
- Dạng khí huyết uất trệ: Mụn mẩn màu đỏ hoặc đỏ sạm. Nữ giới bị chứng trạng này khi có kinh nguyệt bệnh sẽ nặng thêm, sau kinh nguyệt bệnh tình lại giảm nhẹ. Nam giới bị chứng này sắc mặt sạm đen hoặc đỏ tím. Loại hình này thường gặp ở thanh niên nữ nên cách chữa trị là lương huyết thanh phế, hóa ứ lý khí.
Bài 1: Đông quỳ tử, Đông qua tử, Bá tử nhân, Phục linh,các vị đều bằng nhau. Tất cả đem nghiền thành bột mịn. Mỗi lần dùng khoảng 3 g pha với nước sôi nguội để uống. Phương thuốc này có tác dụng khu phong, thanh nhiệt, lợi thấp là một phương cổ nghiệm chuyên dùng để chữa mụn trên mặt. Dùng tốt cho niên thiếu khí thịnh, mặt nổi mụn.
Bài 2: Thỏ ty tử tươi giã nát vắt lấy nước thoa mặt. Phương này nguyên xuất xứ từ "Trửu hậu phương”, sau đó được các y gia sử dụng. Hoặc có thể dùng mầm non của cây Thỏ ty tử vắt lấy nước thoa mặt. Phương thuốc này ôn tán hành huyết, thông suốt kinh lạc, nên rất hiệu qủa trong trị mụn trứng cá.
Bài 3: Dùng Dấm 3 năm ngâm trứng gà 3 đêm, khi trứng mềm ra là dùng được. Vớt trứng ra lấy lòng trắng trứng gà bôi lên chỗ bị mụn. Đây là nghiệm phương chữa trứng cá ở tuổi thiếu niên do khí thịnh mà mặt nổi mụn ( trứng cá tuổi dậy thì). Phương này dùng lòng trắng mà không dùng lòng đỏ vì lòng trắng có tác dụng thanh nhiệt mà lòng đỏ trứng gà tính ôn có tác dụng bổ huyết. Phương này yêu cầu dùng Dấm 3 năm vì người xưa dùng Dấm chữa bệnh, thì Dấm lâu năm tốt hơn Dấm mới. Dấm có tác dụng tan ung thũng, tán thủy khí và tác dụng tan máu ứ. Toàn phương có tác dụng thanh nhiệt giải độc tán ứ. Vì vậy sau khi dùng nhiệt tích trệ ở vùng mặt tiêu tán, khiến lỗ chân lông được thông suốt, nên mụn trên mặt sẽ hết.
Bài 4: Hoàng liên, Mẫu lệ mỗi thứ 30g, đem tán bột rồi sàng qua và dùng nước pha trộn bột thành dạng hồ. Phương này có tác dụng thanh nhiệt lợi, lợi thấp, giải độc tiêu sưng nên chữa lành chứng mụn nhọt gây ra do thấp nhiệt. Đặc biệt hiệu quả đối với loại da nhờn nhiều, xuất hiện mụn mủ dùng phương này rất tốt.
Bài 5: Kinh giới liên kiều thang: Kinh giới, Liên kiều, Phòng phong, Đương quy, Xuyên khung, Bạch chỉ, Bạch thược, Sài hồ, Hoàng cầm, Chỉ xác, Sơn chi tử, Bạch chỉ, Cát cánh mỗi thứ 12g, Cam thảo 6g. Tất cả cho vào nồi sắc lấy nước thuốc, uống ngày 3 lần. Phương này thích hợp với những người mặt nổi mụn trứng cá, da vùng mặt nổi sắc hồng, đồng thời da đầu có nhiều gàu.
Để phòng ngừa chứng bệnh này, nên chú ý không nặn mụn khi còn non, không đưa tay sờ, cào mụn… Ngoài ra hằng ngày hạn chế ăn chất dầu mỡ, cay nóng, và ngọt. Nên thường xuyên ăn trái cây, duy trì đại tiện thông suốt. Lúc rửa mặt nên dùng nước ấm (mà tránh dùng nước lạnh) để giảm bớt chất nhờn bám trên da mặt, làm tắc nghẽn lỗ chân lông.
(Theo SK&ĐS)
