Nhịp chậm có thể xuất hiện thứ phát sau một số bệnh lý như suy chức năng tuyến giáp, bệnh đường tiêu hóa, bệnh vàng da hoặc sau khi sử dụng một loại thuốc nào đó.
Một số trường hợp nhịp chậm nguy hiểm là do chứng nghẽn tim hoặc do cơ tim bị thương tổn (nhồi máu cơ tim). Bệnh thường gặp ở người cao tuổi và ở trẻ em mắc một số bệnh tim bẩm sinh. Hiện nay điều trị nhịp tim chậm có hai phương pháp chính là dùng thuốc và cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn. Các biện pháp làm chậm tiến trình xơ vữa động mạch như kiểm soát huyết áp, ngừa thừa cân béo phì, giảm mỡ máu, tập thể dục đều đặn... có vai trò quan trọng trong việc điều trị và ngăn ngừa nhịp tim chậm. Bên cạnh đó, người bệnh có thể tự xoa bóp, bấm huyệt để hỗ trợ điều trị.
Day huyệt đản trung.
Người bệnh ngồi thả lỏng người, lấy ngón cái tay này đặt vào huyệt nội quan tay kia, bốn ngón tay còn lại đỡ phía dưới cổ tay từ từ nhẹ nhàng lần lượt day, bấm huyệt này.
Huyệt nội quan nằm ở mặt trước cẳng tay, giữa hai gân cơ gan tay lớn và gan tay bé (gấp bàn tay vào cẳng tay và nghiêng bàn tay vào phía trong cho nổi rõ khe cơ), trên nếp gấp khớp cổ tay 2 thốn, mỗi bên một huyệt. Khi tác động, dùng ngón tay cái day bấm lần lượt từng bên, mỗi bên trong 2-3 phút với một lực tương đối mạnh sao cho đạt cảm giác căng tức, tê nặng lan xuống bàn tay là được. Huyệt nội quan là một trong lục tổng huyệt trị bệnh vùng ngực, có chức năng định tâm, an thần, lý khí, trấn thống, thanh tâm, kích thích và điều chỉnh sự co bóp, tống đẩy máu và ôxy đi nuôi tế bào, những lúc tim đập chậm tế bào cơ thể thường thiếu ôxy.
Tiếp theo lấy hai ngón tay cái đồng thời day huyệt hạ quan. Khi ngậm miệng lại, huyệt ở chỗ lõm phía trước tai, dưới xương gò má. Huyệt hạ quan có vai trò thúc đẩy tăng cường ôxy cho tim, song song với cung cấp ôxy cho tim.
Day bấm huyệt nội quan.
Day bấm huyệt nhân trung: Huyệt nhân trung có vai trò kích thích thần kinh thực vật và trung khu hô hấp, khai khiếu, tỉnh thần, cung cấp ôxy cho tế bào não.
Day huyệt đản trung, rồi đến khí hải, quan nguyên và túc tam lý. Đây là bộ huyệt có vai trò nâng cao và điều hòa chính khí đi nuôi cơ thể, thúc đẩy dưỡng khí đi nuôi tim và não.
Vị trí huyệt đản trung: Ở điểm gặp nhau của đường dọc giữa xương ức với đường ngang qua 2 đầu núm vú (đàn ông) hoặc ngang qua bờ trên 2 khớp xương ức thứ 5 (đàn bà); huyệt khí hải: dưới lỗ rốn 3cm; huyệt quan nguyên: dưới lỗ rốn 6cm; huyệt túc tam lý: duỗi thẳng chân tìm điểm hõm phía ngoài đầu gối rồi đo xuống theo xương mào chày 6cm, đo ra ngoài 2cm.
Day huyệt hưng phấn: Từ huyệt phong trì (ở chỗ lõm của bờ trong cơ ức đòn chũm và bờ ngoài cơ thang bám vào đáy hộp sọ) đo ngang ra 1,5cm. Huyệt hưng phấn có vai trò kích thích thần kinh tim, giúp cơ tim khỏe và dẻo dai hơn trong việc tiếp thu dưỡng khí và đưa dưỡng chất đi nuôi cơ thể.
Chú ý: Để có hiệu quả cao, bệnh nhân cần kiên trì trị liệu hằng ngày. Mỗi huyệt day bấm 2-3 phút, động tác nhẹ nhàng, chậm rãi thấm sâu. Riêng huyệt hưng phấn có thể day bấm 5 phút.
Lương y Vũ Quốc Trung
