Ở vùng đồi núi nước ta thường thấy cây hoa Mua mọc hoang khắp nơi. Là loại cây hoang dã nhưng đều được nhân dân miền núi sử dụng làm thuốc chữa bệnh vì cũng giàu dược tính. Cây Mua có nhiều loại như loại hoa màu hồng tím (Dã mẫu đơn), loại hoa màu Đỏ (Mua leo), loại hoa màu hồng (Mua núi) và cây Mua đỏ (Mua ông). Để cùng tham khảo và có thể áp dụng đạt hiệu quả cao, dưới đây xin giới thiệu cụ thể từng loại Mua dùng làm thuốc.
Cây Mua hồng tím (Dã mẫu đơn)
Chữa mụn nhọt viêm tấy: Lấy lá tươi hơ nóng đặp vào nơi có mụn nhọt. Có thể dùng riêng lá Mua hồng tím hoặc dùng phối hợp với lá Cà pháo tươi hơ nóng để đắp vào vết đau.
Chữa tụ máu: Lấy lá tươi giã nát trộn thêm nước vo gạo rồi đắp vào chỗ đau.
Chữa vàng da, băng huyết: Lấy lá Mua hồng tím 8 - 16g, sao vàng, sắc lấy nước uống ngày 1 thang chia vài lần.
Cây Mua đỏ (Mua ông)
Bộ phận dùng làm thuốc là thân, lá dùng làm thuốc cầm máu, chữa vết thương, sưng tấy, tê thấp. Lá Mua đỏ tươi từ 8 - 16g, vừa sắc lấy nước thuốc uống (ngày 1 thang, chia 2 - 3 lần), vừa giã nát đắp vào nơi đau.
Cây Mua màu hồng (Mua núi)
Mua núi là loại cây nhỏ, mọc bò, phân nhiều nhánh. Thấy mọc hoang nhiều ở các vùng rừng núi, nơi ẩm thấp. Thân cây nhẵn, có màu xanh hay tím đỏ. Lá nhỏ, mọc đối, hai mặt nhẵn. Hoa Mua núi nhỏ có màu hồng và mọc riêng lẻ hoặc có khi mọc 2 - 3 bông ở một ngọn thân. Quả hình cầu màu đỏ hơi tím. Loại cây này ra hoa kết quả vào cuối xuân đầu hè (từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm).
Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây Mua núi. Sau đây là những phương thuốc chữa trị bệnh cụ thể từ cây mua núi.
Chữa mụn nhọt, ứ huyết, tê thấp: Lấy toàn cây 8g đã phơi khô, sắc lấy nước uống trong ngày, chia nhiều lần.
Chữa bệnh phù nề ở nữ sau khi sinh đẻ: Lấy toàn cây từ 50g - 100g nấu kỹ lấy nước tắm.
Chữa sai khớp: Lấy cây tươi (toàn cây) 30g giã nhỏ cùng với 30g lá Náng hoa trắng và 20g lá Loét mồm (còn gọi là Dạ cẩm). Tất cả hơ nóng dùng đắp bó nơi khớp sai đau.
Cây Mua leo
Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây Mua leo, nhưng thường được phối hợp cùng với những vị thuốc khác tạo thành phương.
Thuốc chữa sưng tấy hay tụ máu cũng thường được phối hợp với một số vị thuốc khác để chế thành cao dán.
BS. Hoàng Xuân Đại
