Lá hạnh đào không phải là Lá đào. Cụ thể:
* Lá hạnh đào là lá của cây Hạnh đào hay còn gọi là Hồ đào, Hoàng đào, óc chó, Cắt tuế tử, Phan la tử, Lạc tây. Cây có tên khoa học: Juglans regia L. thuộc họ Hồ đào: JUGLANDACEAE.
Cây hồ đào là cây to, sống lâu năm, cao đến 20m, rụng lá về mùa đông. Vỏ thân màu xám tro, có vết nứt dọc song song. Lá kép chân chim, mọc so le, gồm 5 – 9 lá chét hình trứng, to dần về phía đầu, gốc tròn, dầu hơi nhọn , mép nguyên, hai mặt nhẵn hoặc có ít lông ở gân chính mặt dưới, vò ra có mùi thơm đặc biệt; cuống dài.
Hoa đơn tính cùng gốc, màu lục vàng; lá bắc sớm rụng; hoa đực mọc ở kẽ những lá đã rụng, tụ họp thành hình đuôi sóc rũ xuống; nhị 10 – 20, chỉ nhị ngắn, bao phấn 2 ngăn quay vào trong; hoa cái mọc riêng lẻ hoặc có 2 – 3 cái đầu càn, lá đài và cánh hoa rất nhỏ; bầu một ngăn có vách giả.
Quả hạch, đường kính 3 – 4 cm; có vỏ dày và có phần hóa gỗ, nhân có nhiều rãnh nhăn nheo trong như khối óc, chứa nhiều dầu béo.
Mùa hoa: tháng 3 – 5; mùa quả: tháng 9 – 10.
Lá hạnh dào thường được thu hái suốt mùa hè, tốt nhất là vào các tháng 6 – 7. Chọn những lá xanh, tốt, thường lấy lá chét hoặc lấy toàn lá sau đó lọc lấy lá chét, phơi thành lớp mỏng đến khô. Không dùng lá rụng và lá hái vào mùa thu. Thường người ta hay dùng lá tươi làm thuốc vì hoạt chất còn nguyên vẹn, giã lấy nước. Lá phơi khô bảo quản cẩn thận có mầu lục, mùi thơm, vị đắng, chát.
Y học hiện đại dùng Lá hạnh đào:
- Làm thuốc se da, sát trùng
- Bổ và lọc máu (20g lá hãm trong 1 lít nước để uống).
- Nước sắc lá dùng để súc miệng, thụt âm đạo chữa khí hư.. Chất juglon chiết từ Lá hạnh đào dưới dạng cao dẻo được dùng để chữa các bệnh ngoài da như chóc lở, vẩy nến, eczema, ngứa. ở Ấn Độ, Lá óc chó có tác dụng làm săn, bổ, sát trùng, trị giun, chữa eczema, herpes, lao hạch và giang mai.
Nhân hạnh đào (hạt lấy ở quả chín bỏ vỏ ngoài, phơi hay sấy khô rồi đập vỏ hạt lấy nhân) có tác dụng là thuốc bồi dưỡng cơ thể, trừ đờm chữa ho, dùng cho người lao lực sinh ho, hen suyễn, lưng đau mỏi, chân yếu, thuốc dưỡng da, đen tóc, lợi tiểu tiện, chữa trĩ.
* Lá đào là lá của cây Đào, tên khoa học là Prunus persica (L.) Batsch thuộc họHoa hồng ROSACEAE. Nước sắc Lá đào thường được dùng để tắm chữa ghẻ lở, mẩn ngứa, ngâm rửa chữa viêm kẽ chân. Nước cất từ Lá đào có thể chữa ho giống nước cất Hạt mơ.
Lá đào tươi rửa sạch, giã nát lấy nước uống chữa đại tiện không thông.
Tuy nhiên trong Lá dào có chứa axit cyanhydric có thể gây ngộ độc nên khi dùng phải cẩn thận, dùng liều vừa đủ kể cả khi dùng ngoài cũng như dùng trong.
( CTQ số 101)
