Ăn chay trên thế giới nói chung hiện nay gồm ba nhóm chính như sau: (1) Ăn chay thuần túy hay ăn chay hoàn toàn (Strict vegetarian/Vegan), không ăn tất cả thực phẩm là động vật hoặc các sản phẩm xuất phát từ động vật; (2) Ăn chay có uống sữa (Lacto vegetarian) và không ăn trứng, thịt đỏ, thịt gà vịt và những loại hải sản khác; (3) Ăn chay có uống sữa và ăn trứng (Ovo-lacto vegetarian) và không ăn thịt đỏ, thịt gà vịt và những loại hải sản khác.
Ngoài lý do tôn giáo, người ăn chay có thể do những động lực khác nhau. Có thể kể một số lý do đưa đến việc ăn chay phổ biến như sau.
Ăn chay vì quan tâm tới môi trường: Vì việc nuôi súc vật để lấy thịt sẽ làm ô nhiễm môi trường do các chất phế thải của chúng; Thủy hải sản bị đánh bắt nhiều đến nỗi các loài tôm cá đang rơi vào tình trạng diệt chủng; Phí phạm quá nhiều thực phẩm để nuôi súc vật trong khi có nhiều người đói vì thiếu lúa gạo.
Ăn chay vì lòng nhân từ: Vì muốn làm giảm sự đau khổ của súc vật nếu không giết chúng làm thức ăn cho con người. Đối với những người này, súc vật cũng có cảm xúc như con người, cũng sợ hãi và đau đớn khi bị giết. Họ cho rằng giết súc vật để ăn thịt là hành động tàn ác.
Ăn chay vì lý do kinh tế: Một số người ăn chay đơn giản chỉ vì rau trái tương đối rẻ tiền hơn hoặc không có điều kiện nuôi hoặc mua súc vật để lấy thịt ăn. Một bữa trưa ở tiệm ăn chay bao giờ cũng rẻ hơn là một mâm cơm thịnh soạn trong nhà hàng đắt tiền đầy đủ thịt cá.
Ăn chay vì ích lợi cho sức khỏe: Đây là lý do hiện nay đưa nhiều người đến việc ăn chay.
Ảnh hưởng tích cực của việc ăn chay đến sức khỏe con người gần đây đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, và những kết quả đã được công bố luôn luôn khích lệ người ăn chay. Nhiều người ở phương Tây hiện áp dụng chế độ ăn chay chỉ vì muốn tốt cho sức khỏe, tránh được nhiều bệnh đang phát triển tràn lan trong xã hội công nghiệp.
Lợi ích thật sự về sức khỏe của việc ăn chay
Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng là ăn chay có thể giúp con người tăng thêm tuổi thọ, nhưng chế độ ăn chay được cân bằng với đủ các chất dinh dưỡng đã có bằng chứng chứng minh tốt cho sức khỏe và không có nguy cơ suy dinh dưỡng như nhiều người vẫn lầm tưởng.
Một số lợi ích về sức khỏe của việc ăn chay, cụ thể là làm giảm nguy cơ các bệnh có thể kể như sau.
Giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch:
Cholesterol và chất béo bão hòa chỉ có nhiều trong thịt mỡ động vật. Vì vậy, người ăn chay ít bị rối loạn lipid huyết mà nhiều người gọi “cao mỡ trong máu”, và đó đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, vữa xơ động mạch đưa đến bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim. Nhiều nghiên cứu cho hay, nếu giảm cholesterol trong máu xuống 10%, nguy cơ bệnh động mạch vành sẽ giảm đến 30%.
Kết quả một nghiên cứu mang tên Oxford Vegetarian Study ở Anh quốc được công bố năm 1994, thực hiện trong 12 năm với đối tượng nghiên cứu là 6000 người ăn chay và 5000 người ăn thịt, cho thấy bệnh động mạch vành ở nhóm ăn chay thấp hơn nhóm kia tới 28%.
Các nhà nghiên cứu M. Burr và B. Butland đã nhận thấy rằng tỷ lệ người ăn chay chết vì nhồi máu cơ tim thấp hơn so với những người không ăn chay tới 57%.
Các chuyên gia dinh dưỡng F.M. Sacks và B. Armstrong nhận thấy người ăn chay có huyết áp thấp hơn người không ăn chay.Họ cũng thấy ăn chay cũng có thể làm giảm huyết áp ở người đang bị bệnh cao huyết áp.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC
